چند نکته مشاوره ای

چـنـد

نـکـتـه

مــشــاوره ای

چند مطلب که توسط مشاور مدرسه تهیه شده برای استفاده اولیای محترم و دانش آموز گرامی درج شده است امید است از این نکات استفاده شود.

نوجوان، بلوغ و استرس

نوجوانان هم چون بزرگسالان تنش‌ها و فشارهای روانی را در طول روزها، ماه‌ها و حتی سال‌ها تحمل می‌کنند .فشارهایی که هر چند از دید پدر و مادرها شاید ساده و پیش‌پا افتاده به نظر آید اما برای آن‌ها اضطراب‌زا و نگرانی‌آور است.فشارهای از جانب خود، خانواده، مدرسه، همسالان و…که خاص خود نوجوانان است و موجب جریحه‌دار شدن احساسات و عواطف آن‌ها می‌شود.آن‌چه که اغلب والدین و اعضای خانواده‌ها در این زمینه مایلند بدانند آن است که، چه عواملی موجب بروز تنش و پریشانی نوجوانشان می‌شود؟ و چگونه می‌توانند تأثیر این استرس‌ها را بر نوجوانشان کاهش دهند؟

ü      مهم‌ترین عوامل استرس آور نوجوانان عبارتند از:

ü       از همه مهمتر تغییرات هورمونی ناشی از دوران بلوغ و سپس

ü       روابط اجتماعی

ü      ▪ مرگ

ü      ▪ تولد کودک جدید در خانواده

ü      ▪ جدایی و طلاق والدین

ü      ▪ بیماری یا بستری شدن در بیمارستان

ü      ▪ اختلاف با پدر و مادر یا خواهر و برادر

ü      ▪ مرگ پدربزرگ/مادربزرگ

ü      ▪ ورود به مدرسه

ü      ▪ فشار دوستان و هم کلاسی‌ها

ü      ▪ مشکلات یادگیری

ü      ▪ از دست دادن بهترین دوست در مدرسه

ü      ▪ تغییر معلم

ü      ▪ خشونت‌های کلاسی

ü      ▪ تغییر محل زندگی یا مدرسه

● نقش خانواده‌ها در کاهش استرس‌های نوجوانان

تنش و فشار روانی بخش اجتناب ناپذیر از زندگی هر نوجوان است.به طور کلی، فرآیند رشد و تحول همواره با استرس و تنش ناشی از آن همراه است.نوجوانان خیلی زودتر از آن‌که تصور کنید، شروع به تجربه‌کردن تنش‌هاو استرس‌های گوناگون در زندگی‌شان می‌کنند .اغلب آنان نیز بسیار آسیب‌پذیرتر از بزرگسالانشان می‌باشند، زیرا روش‌های موثر مقابله با استرس را نمی‌دانند.با توجه به این موضوع، والدین و اعضای خانواده‌ها خوب است به تدریج سعی‌کنند مهارت‌های لازم برای رویارویی با شرایط استرس‌آور را به فرزندان خود بیاموزند.اگر پدر و مادر متوجه شوند که فرزندشان هنگام خوابیدن مشکل دارد، یا انگیزه و توان خود را برای فعالیت و بازی از دست داده است یا نگران درس و مشق و مدرسه خود هست، باید بدانند که او در حال تجربه کردن استرس و فشار روانی است و باید نسبت به وضعیت او حساسیت و هوشیاری بیشتری به خرج دهند.یادگیری مهارت‌های کاهش استرس برای نوجوانان نه تنها در این دوران ، برایشان مفید و ارزشمند است، بلکه می‌تواند در بزرگسالی نیز مورد استفاده آن‌ها قرار گیرد.

مرکز آرامش با بهره‌گیری از توانمندی پرسنل با تجربه آمادگی دارد تا در زمینه سلامت نوجوان خانواده‌ها و نوجوانان عزیز را یاری نماید. این خدمات شامل:

-مشاوره فردی و گروهی بلوغ جسمی

مشاوره فردی و گروهی سلامت روان نوجوان

مشاوره فردی و گروهی تغذیه دوران بلوغ

مشاوره فردی و گروهی مهارت‌های ارتباطی نوجوان

▪ نسبت به عوامل ایجاد کننده استرس در نوجوانان حساس و هوشیار باشید.

در اینجا به برخی از مهم‌ترین راه‌های شناسایی نشانه‌های احتمالی «استرس» اشاره می‌کنیم:

۱) به تغییرات منفی در رفتار توجه کنید:

۲) احساس مداوم بیماری ممکن است ناشی از استرس باشد:

۳) توجه به چگونگی تعامل کودک یا نوجوان با دیگران:

۴) به حرف‌های فرزند خود گوش کنید و سعی کنید آن را بفهمید:

۵) در صورت ضرورت درخواست کمک کنید:

نشانه‌های عجیب استرس چیست؟

آخرین باری که در یک دوره استرس بوده‌اید، چه موقع بود؟ آیا می‌توانید نحوه واکنش بدنتان را در آن دوره به خاطر بیاورید؟

کارشناسان بهداشتی در این باره می‌گویند:استرس می‌تواند با علائم بسیار عجیبی از فراموشی گرفته تا تهوع یا خارش‌های پوستی همراه باشد.آیا بدن شما اکنون در حال درخواست کمک است که نباید از آن غفلت کنید؟ علائم عجیبی که می‌توانند نشانه استرس باشند،‌عبارتند از:

ü      – تیر کشیدن ماهیچه‌ها:

ü      – تیک چشم:

ü      – پوست پوست شدن و کنده شدن مکرر پوست دور ناخن:

ü      – پوسیدگی‌های دندانی:

ü      – خارش پوست:

ü      – حالت تهوع:

ü      – خواب آلودگی:

ü      – فراموشی:

ü     – سردرگمی:

سبک ارتباطی جرأت مندانه 

      

جرأت مندی  یعنی پافشاری برحقوق خود و بیان مستقیم ، صریح و صادقانه احساسات و افکار خود با احترام به حقوق دیگران .

      ویژگی های مهم افراد جرات مند

ž      احترام گذاشتن به حقوق خود و دیگران .

ž      به رسمیت شناختن و اهمیت دادن به افکار ، عقاید و احساسات خود و دیگران .

ž      ابراز عقاید و احساسات خود .

ž      پذیرش مسئولیت اعمال و تصمیم های خود .

ž      اهمیت دادن به نیازهای خود .

ž      برخورداری از اعتماد به نفس بالا و خود پنداره ی مثبت .

ž      متکی نبودن به دیگران ضمن پاسخ دهی به حمایت های دیگران .

ž      رفتارهای عمومی حاکی از اعتماد و اطمینان .

    پیام ارتباطی افراد جرات مند

q      من به شما اجازه نمیدهم از من سوء استفاده کنید ، در ضمن برای شخصیت شما هم احترام قائل ام و هرگز از شما بهره کشی نخواهم کرد .

من خوب هستم ،

 تو هم خوب هستی .

      هدف رفتار جرات مندانه

v      رعایت عدالت برای تمامی طرف های رابطه است .

v      ترویج احترام متقابل و جلوگیری از بهره کشی و سوء استفاده است

      خصوصیات کلامی و غیرکلامی افراد جرات مند

• شنونده و پذیرا هستند .

• تن صدای محکم و استوار دارند .

• در هنگام صحبت با دیگران به چهره آنان نگاه می کنند .

• عدم استفاده از کلمات مطلق ،مانند ،باید ،حتما ، الزاما و...

• داشتن وضعیت بدنی راست ،متعادل و راحت .

• حتی وقتی که موافق چیزی نیستند ، نهایت احترام طرف مقابل را حفظ کرده و حقوق انسانی او را رعایت می کنند .

• دادن پاسخ های خود انگیخته با لحنی دوستانه ، اما قاطع

• مسائل مهم را ذکر می کنند و از حاشیه روی افراطی پرهیز می کنند .

      نتایج رفتار جرات مندانه

افراد جرات مند کنترل بیشتری بر زندگی خود دارند و اغلب از زندگی خود راضی هستند و به اهدافشان  می رسند. مردم به این افراد احترام بیشتری می گذارند . این افراد عزت نفس بالایی دارند و روابط بین فردی خوبی دارند و در برابر مشکلات روانی ، اجتماعی و فشارهای دوستان و همسالان کمتر آسیب می بینند .

ü      در انجام رفتار جرات مندانه باید به عواملی مانند موقعیت ، مکان ، زمان و ماهیت رابطه توجه کرد تا نتیجه مطلوب (مثبت ) شود .

     فواید جرات مندی

ü      از پایمال شدن حقوقمان جلوگیری می کند .

ü      می توانیم تقاضاهای نامعقول دیگران را رد کنیم .

ü      از دیگران درخواست های معقول بکنیم .

ü      با در خواست های دیگران برخورد درست و موثری بکنیم .

ü      حقوق دیگران را به رسمیت بشناسیم .

ü      رفتار دیگران را در برابر خود تغییر دهیم .

ü      احتمال رسیدن به خواسته های خودمان را افزایش دهیم .

ü      در باره خودمان احساس بهتری داشته باشیم .

ü      بر زندگی خود احساس کنترل بیشتری داشته باشیم.

    مهارت های کلامی جرات مندی

• مهارت های نه گفتن .

• مهارت های درخواست کردن .

• اظهار نظر کردن .

• بیان احساسات .

     مهارت های غیرکلامی جرات مندی

ž      تماس چشمی مستقیم با فرد برقرار کنید ، ولی به فرد خیره نشوید .

ž      با صدای محکم و نسبتا بلند ، بدون فریاد کشیدن وپریشان شدن صحبت کنید .

ž      برای تاکید روی نکات خاص از ژست های مناسب ( حرکات دست ، حالات چهره ، وضعیت های بدن )استفاده کنید .

ž      بدون بی قراری راحت بایستید یا بنشینید.

ž      فاصله فیزیکی مناسب را رعایت کنید .

ž      شمرده ، واضح و سرعت مناسب حرف بزنید .

ž      روبه روی کسی که با او حرف می زنید ، قرار بگیرید .

شناخت علائم افسردگی نوجوانان و روش های برخورد با آن

یش از شصت درصد  نوجوانان هیچ گاه برای مقابله با افسردگی خود کمکی دریافت نمی کنند؛ در حالی که کمک به نوجوانان برای این که بتوانند با موفقیت افسردگی خود را برطرف کنند بسیار آسان است. وجود یک نوجوان افسرده در خانواده می تواند مشکلات زیادی به همراه داشته باشد، اما از سوی دیگر، والدین درمانی ،  بهترین راه برای خارج کردن کودک از شرایط استرس زاست. بیایید در مورد علائم افسردگی در نوجوانان و روش های درمان آن بیشتر بدانیم.
 

نوجوانی یک از آسیب پذیرترین دوران زندگی است، به ویژه اگر این دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی با افسردگی نیز همراه باشد، نوجوانی را دوران آشفتگی نیز نامیده اند، به این دلیل که فرد ناچار است تغییرات جسمانی، عاطفی و اجتماعی را تحمل کند که می تواند باعث اضطراب و نگرانی او در برخورد با عوامل استرس زا شود. تغییر روحیه و خلق و خوی  در دوران نوجوانی تا وقتی زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار ندهد، طبیعی است. توجه داشته باشید بین یک روحیه بد زودگذر با اضطراب ها و نگرانی های مزمن تفاوت قائل شوید. نگرانی های مفید به فرزندان ما کمک می کند تا با تغییرات ایجاد شده بخوبی سازگاری یابند؛ اما دلهره های غیر عادی برای موضوعات کوچک طبیعی نیست. والدینی که نمی توانند در این دوره حساس با نوجوانان خود ارتباط برقرار کنند، فرزندان خود را که از بیان ترس ها و نگرانی های خود هراس دارند، گریزان می کنند. این کار باعث می شود آنها به جوانانی افسرده تبدیل شوند.

در مقابل، آن دسته از والدین که با هوشیاری برای نوجوانانشان وقت و انرژی می گذارند و در صورت لزوم مبالغی را هزینه می کنند می توانند به نوجوان خود کمک کنند تا آینده خود را بسازد و به سرعت بر نگرانی های دوره نوجوانی غلبه کند. حمایت از نوجوانان در طول این سفر گذار از کودکی به جوانی بسیار آسان تر است تا این که بعدها برای بازگرداندن سلامت روانی او به دردسر بیفتید.

 

لازم نیست همیشه او اول باشد

فشار والدین برای سرآمد و بهترین بودن در دروس و در مقابل بی اعتنایی کامل نسبت به دیگر فعالیت های فوق برنامه می تواند در ذهن فرزند آنها به یک مشکل بغرنج و پیچیده تبدیل شود. این کار او را بین علایق اساسی خود و برآوردن انتظارات والدین سرگردان می سازد.
بعضی جوانان در مواجهه با برنامه های سختگیر و غیر قابل انعطاف که آنها را برای برنده و بهترین بودن در همه چیز، از مطالعه دروس گرفته تا موسیقی، نقاشی و حتی بازی ها تحت فشار قرار می دهد، دچار تنگنا می شوند. علاوه بر این، فشارهای مدرسه نیز باعث می شود نوجوان عزت نفس و خودباوری خود را از دست بدهد.

باید نوجوانان را تشویق کرد تا مهارت هایی را بیاموزند که به آن علاقه مندند و به آنها انگیزه می دهد؛ همچنین لازم است این اطمینان را در آنها ایجاد کنید که کاملا" طبیعی است گاهی بعضی چیزها را بخوبی یاد نگیرند و تنها چیزی که برای آموختن نیاز دارند، زمان و تمرین بیشتر است.

به فرزندان خود کمک کنید تا غرور خود را بازسازی کنند. موفقیت های آنان در عرصه های مختلف را که ممکن است یک هنر، ورزش یا مطالعات درسی و غیره باشد، تشویق کنید، از پیشداوری و پیش بینی بی موقع خودداری کنید. اجازه دهید نوجوان گام های طبیعی خود را در مسیر رشد بردارد و او را با انتظارات خود یا ایجاد دیگر مسوولیت های خانوادگی به زحمت نیندازید.

با آنها در مورد موضوعاتی نظیر فشار همسالان، انتخاب یک برنامه روزمره، دوستیابی، مسائلی نظیر سیگار کشیدن، مواد مخدر و مسائل جنسی تا حدی که امکان دارد و می تواند برای آنها مفید باشد، صحبت کنید.

روابط بین فردی سالم در خانواده می تواند در تشخیص به موقع علائم افسردگی در نوجوانان مفید باشد. با فرزندان خود گفتگو کنید و اجازه دهید این رابطه در هر زمانی که به آن نیاز دارند، حتی اگر خسته هستید، برقرار شود. آنها را برای آخر هفته منتظر نگذارید، اما در عین حال آنقدر در دسترس نباشید که وقتی برای تنها بودن و خلوت کردن نداشته باشند. برای با هم بودن ارزش قائل شوید و به جای این که بعدها برای درمان افسردگی آنها وقت بگذارید، همین حالا هر زمان که به شما نیاز دارند، در دسترس باشید.

در باره نمونه ها و موقعیت هایی که خودتان توانسته اید زندگی را کنترل کنید و یا عوامل استرس زا به خوبی برخورد داشته اید، مثال هایی بیاورید. در باره مشکلات خانواده یا دیگر موضوعات به نحوی که بر آنها تاثیر منفی نداشته باشد و آنها را نگران نکند. صحبت کنید. در عین حال فرزند خود را تشویق کنید تا احساسات غمبار خود یا هر نگرانی دیگری که دارد را هر طور می خواهد با شما در میان بگذارد. شنونده ای صبور و منبع امیدواری برای فرزند خود باشید، زیرا بیشتر اوقات تنها گوش دادن به عواطف آنان برای برطرف کردن افسردگی موثر است. علائم افسردگی در نوجوانتان نباید شما را ناراحت کند و مهمتر این که رفتاری پرخاشگرانه با او نداشته باشید و هرگز او را مسخره نکنید.

به طور کلی کودکان خجالتی یا غمگین و کودکانی که در رفتار و کارهای خود دچار پسرفت می شوند را افسرده تلقی می کنند. همچنین کودک دشواری که در خانه و مدرسه ایجاد زحمت می کند نیز ممکن است افسرده باشد و رفتار او می تواند واکنشی نسبت به استرس باشد. بعضی نوجوانان نیز از درس و مدرسه گریزان می شوند و نمرات کمتری نسبت به قبل می گیرند.

 نبود یک فرد صمیمی می تواند افسردگی نوجوان را تشدید کند. با فرزند خود برخورد منفی نداشته باشید زیرا او این عمل شما را طرد کردن خود تلقی میکند.

 

بسیاری از آنان در تلاش برای مقابله به مثل دچار خشم غیر قابل کنترل و تنفر نسبت به خانواده می شوند. ممکن است کودک منزوی باشد و از والدین، دوستان و مردم دوری کند. او ممکن است فکر کند هیچ کس واقعا" او را درک نمی کند و برایش اهمیت قائل نیست. به جای این که او را سرگردان کرده یا در اشتباه نگه دارید، محبت خود را به او ابراز کنید و نشان دهید واقعا" نگرانش هستید.

 

موضوع را جدی بگیرید

نوجوانان افسرده همچنین رفتار خودآزارگونه و خود تخریبی از خود بروز می دهند و درباره مرگ و خودکشی صحبت می کنند. والدین باید درباره این گونه احساسات نوجوانان، بدون ترس از ایجاد افکار خودکشی در ذهن آنان گفتگو کنند. چنین صحبت هایی را یک هشدار تلقی کرده، آن را جدی بگیرید و به دنبال دریافت کمک باشید.

روابط ناسالم در خانه و بیرون از آن یا نبود یک فرد صمیمی می تواند افسردگی نوجوان را تشدید کند. با فرزند خود برخورد منفی نداشته باشید و از طعنه و کنایه زدن و انتقاد خودداری کنید، زیرا او این عمل شما را طرد کردن خود تلقی میکند.

 
علائم جسمی و روانی دیگری نیز وجود دارند که پیامد طبیعی افسردگی های درمان نشده دوران نوجوانی محسوب می شوند. از این پیامدها می توان به احساس بی ارزش بودن، زیاده روی در انجام فعالیت های سرگرم کننده و تفریحی، تغییر کلی در انجام کارهای روزمره و بی اهمیت شمردن کارهایی که قبلا" جزو وظایف روزمره به حساب می آمد. بی علاقگی نسبت به بیشتر فعالیتها و نگرانی های افراطی از این که اتفاقاتی که برای آنها می افتد غیرقابل برگشت و دائمی است، اشاره کرد. این افکار و رفتارها از یک سوء تمرکز و تصمیم گیری را مشکل می سازد و از طرف دیگر باعث عدم موفقیت و در نتیجه شرمساری نوجوان می شود. این چرخه خطرناک همین طور ادامه می یابد.

شما باید بدانید این افکار از کجا پیدا شده اند تا بتوانید رفتار مناسبی در مقابل آنها داشته باشید. ببینید چه چیزهایی می تواند باعث افسردگی در فرزندتان شود. شاید لازم است بعضی از رفتارهای  خود را تصحیح کنید. بیشتر عواملی که باعث ایجاد افسردگی در نوجوانان می شوند، قبل از این که نیازی به یک روان درمان و روان شناس باشد، در خانه قابل برطرف شدن هستند.

روان درمانی و رفتار درمانی به زمانی است که والدین مشکل نوجوان خود را بسیار حاد و ناامید کننده ببینند و نتوانند آن را در خانه کنترل کنند. این نوع درمان ها می تواند برای ایجاد یک نگرش مثبت نسبت به رفتار و بهتر ساختن روابط بین فردی مفید باشد. تکنیک های مراقبه و آرمیدگی نیز می تواند روند بهبود را کامل کند. مربی یا فرد دلسوز و آگاهی که نوجوان بتواند به راحتی با او درد دل کند، مورد مناسبی است برای این که او احساسات سرکوب شده خود را تخلیه کند. داروهای ضد افسردگی نیز برای درمان موارد حاد افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد.

والدین عزیز، مراقبت دلسوزانه و هوشیارانه این امکان را ایجاد می کند تا در سال های انتقال از کودکی به بزرگسالی همراه نوجوان خود باشید و به آنان کمک کنید به یک بزرگسالی بالغ و مسوول تبدیل شوند. شما باید نسبت به واکنش های خود در رابطه با نوجوانتان هوشیار باشید و به آنها اهمیت دهید.

چند جمله

یکی از مؤثرترین راه‌ها

در افزایش اعتماد به نفس این است

که اهداف بزرگ را به اهداف کوچکتر

و قابل دسترس تقسیم کنید.

برای مثال اگر شما می‌خواهید وزن خود را کاهش دهید،

از امروز با خود قرار بگذارید حداقل سه وعده سبزیجات مصرف کنید.

0000000000000000

بهترین وسیله برای جلب محبّت دیگران ،

نیکی درباره آنهاست

0000000000000000

نتخاب یک دوست خوب می تواند مسیر زندگی شما را عوض کرده و به سوی موفقیت های بیشتر ، پیش ببرد .

0000000000000000000*****

اگر فقط نوار موفقیت هایمان را تماشا

کنیم دچار غرور می شویم و خود را

داناتر از آن چه هستیم می پنداریم

فکر می تواند عامل سلامت یا بیماری باشد

*****

هیچ چیز نمی تواند مانع شود تا

تصویر ذهنی ات واقعی شود

*****

خوشبختی ما در سه جمله است

تجربه از دیروز، استفاده از امروز، امید به فردا

*****